Hz. Yûsuf'un İffet ve Kulluk Hassasiyeti
Hz. Yûsuf’un hayat hikâyesi, iffet ve kulluk hassasiyetini ve onun Allah'a olan güvenini öne çıkarmaktadır. Yûsuf sûresi 33.-34. ayetler ekseninde bu yazıda yanıtları aranacak araştırma soruları şunlardır: “Günaha davet çağrılarına karşı Hz. Yûsuf’un tutumu ne olmuştur? Onun rabbine duası nasıl karşılık bulmuştur?” Yazıda, elde edilen veriler değerlendirilirken “mesaj muhtevası”nın asıl özelliklerini ortaya koymayı hedefleyen içerik analizi yöntemine[1] başvurulmuştur. Kur'an yorum tarihi dikkate alınarak söz konusu ayetlerin yorumlandığı bu yazıda elde edilen bulgulara göre Hz. Yûsuf, kendisine yapılan kötü tekliflere karşı direnme ve günaha meyletmeme kararlılığındadır. Bu durum, onun hoşa gitmeyen bir sonuca razı olmak yerine, Allah'a olan güveniyle daha zor ama doğru yolu tercih ettiğini gösterir.
Kadınların Tuzaklarına Karşı Allah'a Sığınma
Hz. Yûsuf hayadan uzak bir hayat yerine hapishaneyi tercih etmiştir: “Ya rabbi, dedi: Zindan bana bunların davet ettikleri fiilden daha sevimli ve eğer sen benden bu kadınların tuzaklarını bertaraf etmezsen ben onların sevdasına düşerim ve cahillerden olurum.” (Yûsuf 12/33). Hz. Yûsuf’un “bunların davet ettikleri fiilden” demesi, kötü yola onu sadece Aziz’in eşinin çağırmadığını gösterir. Söz konusu fiil”, Hz. Yûsuf’u efendisinin eşinin kötü davetine kadınların ikna çabası olabilir. Diğer ihtimal de o kadının davetinin benzerini kendileri için yapmış olmalarıdır. Kadınların tuzağının Allah tarafından uzaklaştırılmaması durumunda Hz. Yûsuf’un tuzağa düşüp cahillerden olmaktan korkması, kulun bu konuda da Allah’ın yardımına muhtaç olduğuna işarettir. Ayrıca ayette cahilliğin kötülüğüne de dikkat çekilmektedir. Hz. Yûsuf’un hoşa gitmeyen hapsi, hoşa giden “arzulara uymaya” tercih etmesi, onun kulluktaki duyarlılığını belirtmektedir. Zira hapsin sonrası mutluluk, “arzulara uymanın” sonu ise dünyevi ve uhrevi cezadır. Onun karşısına iki kötü durum (hapse girme ihtimali ve arzulara uymak) çıkmış o daha az kötü olanı tercih etmiş ve iffetli kalmayı üstün tutmuştur. Onun, “kadınların tuzaklarını bertaraf etmezsen ben onların sevdasına düşerim” demesi, Allah’ın koruması olmazsa onlara meyledeceği iması taşımaz. O, günaha düşmemek için daha fazla ilahi koruma talep etmektedir. Hz. Yûsuf'un imtihan karşısında ahlaklı duruşu ve kulluk hassasiyetini koruması, onun kulluk bilincini ve doğru yolda kalma kararlılığını göstermektedir.
Hz. Yûsuf’un Duası ve İlahi Yardımın Gelişi
Kadınların tuzağına karşı Allah’a sığınan Hz. Yûsuf, Allah’ın yardımı sayesinde bu tuzaktan kurtulmuştur: “Rabbi, Yûsuf’un duasını kabul etti ve o kadınların tuzağını ondan uzaklaştırdı. Şüphesiz ki Allah, her şeyi çok iyi işitendir, çok iyi bilendir.” (Yûsuf 12/34). Ayette belirtildiği gibi “o kadınların tuzağı” ifadesi kullanılarak tuzak tüm kadınlara atfedilmemiş yani tüm kadınlar tuzakçı ilan edilmemiştir. Söz konusu ifade çoğul olsa da sadece Aziz’in eşinin tuzağının kastedildiği de söylenmiştir. Hz. Yûsuf’un günahtan uzak durması ve dua ile rabbine yönelmesi sonucu ilahi yardım gelmiş ve şerden uzak kalabilmesi kolaylaşmıştır.
Sonuç
Bu yazıda ele alınan iki ayet (Yûsuf 12/33-34) bağlamında Hz. Yûsuf'un iffet ve kulluk hassasiyetinin, onun yaşadığı zorluklar karşısında sağlam duruşunun net olduğu ortadadır. Demek ki “iffetli olmak” üstün tutulması gereken bir erdemlilik hâlidir. Kadınların tuzaklarına karşı Allah'a sığınmak gerektiği, günümüzde de önemini korumaktadır. Birçok insan, çeşitli şekillerde tuzaklarla karşı karşıya kalabilir ve bu bağlamda Hz. Yûsuf'un Allah'a sığınarak bu tür zorluklarla başa çıkması güzel bir örneklik teşkil eder. Hz. Yûsuf'un duası ve Allah'ın yardımının gelmesi, günümüzde de insanlara umut vermektedir. Duaların kabul edilebileceği ve Allah'ın her türlü zorluğu kolay kılabileceği inancıyla, insanlar zor durumlarında güç bulabilir. Bu noktalara odaklanarak, Hz. Yûsuf'un hayatından çıkarılan derslerin günümüz insanına nasıl rehberlik edebileceği üzerine düşünmek önemlidir. İffet, kulluk, dua, adalet ve sabır gibi değerler, günümüzde de insanların hayatında önemli birer kılavuzdur.
Anahtar kelimeler: Tefsir, Hz. Yûsuf, İffet, Kulluk, Dua, Adalet.
[1] Kimberly A. Neuendorf, The Content Analysis Guide Book (California: Sage Publications, 2002), 52.