Başlık yok
Muş’taki Sivil Toplum
Kuruluşlarının İslami Islahat Çabaları: 2011-2020 Dönemi
Muş ili, 1929 yılında Bitlis
vilayetinden ayrılarak müstakil bir il olmuştur. Merkez nüfusu 90 bin
civarındadır. Coğrafi olarak Doğu Anadolu Bölgesi'nin Yukarı Murat-Van Bölümü
içindedir. Ağrı, Bitlis Erzurum, Bingöl Diyarbakır ve Siirt ile çevrili olan Muş;
Doğu Anadolu Bölgesi Kalkınma Projesi içinde yer almaktadır.
Muş’taki Sivil Toplum
Kuruluşlarının (STK) İslami ıslahat çabalarının (2011-2020) ele alınacağı bu araştırmada
mülakat yöntemi kullanılarak Muş kentinde kurum adına görüş beyan eden
kişilerin görüşleri alınmış ve araştırma büyük oranda bu doğrultuda
şekillenmiştir. Ek olarak gözlem metodunun istihdamıyla yaklaşık on yıllık
süreçte dernek, temsilcilik, vakıf ve cemiyet statüsündeki kurumların İslami
ıslah çabalarına dair tanıklıklara da yer verilmiştir. Başlıkta belirtilen
zaman aralığının öncesi de dahil “Muş’taki ıslah çabaları” konusunda kaleme
alınmış herhangi bir makale, tez ya da kitap tespit edilemediğinden bu yazının,
bir ilk olma özelliği taşıdığı söylenebilir. Araştırma, altı STK’nın ıslah faaliyetleriyle
sınırlıdır. Bu nedenle Muş’taki tüm ıslah çabalarının belirteceklerimizden
ibaret olduğu asla düşünülmemelidir. Söz gelimi kimi devlet kurumlarının da
(üniversite, müftülük, belediye) ıslah faaliyetleri kapsamında
değerlendirilebilecek çalışmaları vardır; ancak onların faaliyetleri başka bir
yazı konusu olarak düşünüldüğünden bu yazıda ele alınmayacaktır.
Sivil Toplum ve Muş’taki
İslami Islah Çabası Güden Kuruluşlar
STK’lar, resmî olmayan kurumlardır. Bağımsız
olarak çalışır. Siyasi, toplumsal, kültürel, hukukî alanlarda faaliyet gösterir. Bunların dışında
çevre koruma faaliyetleri, lobi çalışmaları yürütenleri de vardır. STK’larda
gönüllülük esastır ve kâr amacı gütmez. Üyelerin aidatları ve bağışlar,
faaliyetlerin yürütülmesinde önemli bir role sahiptir. STK’lar meslek odaları,
sendika, vakıf ve dernek adı altında faaliyet gösterir ve kamu yararını
gözetir.
Bu bölümde Muş kentinde ıslah çabası gütmüş
olan biri hariç hâlâ faaliyetlerini sürdüren STK’lardan ve ıslah
faaliyetlerinden söz edilecektir. Bu faaliyetlerin, deneyimlerin yazıya
aktarılması, başka kentlerdeki ıslah çabalarının da kayda geçirilmesini
tetiklemesi ve böylece Türkiye’deki ıslah çabalarının daha somut verilere
dayanacak şekilde kaydının tutulmasına vesile olması umulmaktadır.
Has-Der ve Hasköy Özgür-Der
Temsilciliği
2011-2020 yılları arasında Muş’ta ıslah
çabaları deyince belki de ilk akla gelen dernek resmi olarak 2006 da kurulan ve
Hasköy ilçesi merkezli faaliyet göstermiş olan Has-Der’dir (Hasköy Kültür
Eğitim Sosyal Yardımlaşma Dayanışma ve İnsan Hakları Derneği). Çok sınırlı
imkânlarına rağmen, dernek yönetimi girişken bir tutumla il merkezinden
ağırlıklı olarak da Muş Alparslan Üniversitesinden (MŞÜ) İslami duyarlılığı
olan figürleri ilçeye davet etmiş ve ilçe halkına İslami bilinç kazandıracak
seminer ve sohbet faaliyetlerine imza atmıştır. Dernek çevresi, dünya
Müslümanlarının sorunlarına da ilgi göstermiş ve zaman zaman ilçede geniş
katılımlı ve zulme karşı tavır sergileyen eylemler organize etmiş ve bu açıdan
Muş’ta bir gelenek oluşturmayı arzulamıştır. Has-Der, küçük bir ilçede bulunma
konusunda asla bir kompleks hissetmemiş ve Türkiye’nin diğer illerinden de
Müslüman entelektüelleri ağırlamıştır.
Muş İl Merkezi’nde Özgür-Der’in kurulmasının
ardından Özgür-Der[1] ile sıkı irtibatı nedeniyle Has-Der, 2016
yılında faaliyetlerini Hasköy Özgür-Der olarak sürdürme kararı almıştır.
Böylece Has-Der, ulusal çapta bir STK’nın Hasköy İlçe Temsilciliğine
dönüşmüştür. Hasköy Özgür-Der’in ilçe merkezli ıslah çabaları güçlenerek
filizler vermeye başlamıştır. Temsilcilik faaliyetlerine katılan ortaokul ve
lise öğrencileri süreç içinde üniversitelerde öğrenci topluluğu etkinlikleri
yapmaya başlamışlardır. Üniversite bitirenleri ise bir yandan meslek sahibi
olurken bir yandan da Temsilcilik faaliyetlerinde rol üstlenmişlerdir.
Temsilcilik bu açıdan bir “hayır döngüsü” kurmayı başarmıştır.
Yerelde Muş genelde ise tüm ülke sathında hem
İslami hem insani ıslah, inşa ve yardım faaliyetlerini baz alarak kurulan Temsilcilik,
insanların, sahih İslam anlayışıyla buluşmaları için çalışmalar yapmakla
beraber Türkiye içi ve dünya genelindeki hukuksuzlukları, insan hakları
ihlallerini gündeme taşımaya gayret etmiştir. Aynı zamanda mazlum coğrafyalar
başta olmak üzere birçok yardım faaliyetlerini yürütmüştür.[2]
Kadın faaliyetlerini de ihmal etmeyen
temsilcilik, 2008-2016 yılları arasıda Hasköy ilçesinde her mahalleye kadınlara
hitap edecek üç ayrı çalışma ofisi kurup çalışmalar yürütmüştür. Bu
çalışmalarda 60 yaşını aşmış Şefika Mengi Hanımın çok emeği vardır. Mengi; Arapca, Kürtçe ve Türkçe kıssalar üzerinden
tefsir dersleri yapmış ve bu derslerini köylere kadar taşımıştır. Ayrıca taziyelerde
kadınların bulunduğu kısımda Kur’an okuyup açıklamış, gelen hanımlarda “tebliğe
açık bulunuş halini” değerlendirmiştir.
Kahvehane ve köy çalışmaları yaparak bakir
alanlara tebliğ, ıslah ve irşad çalışmaları yürüten temsilciliğin şu
faaliyetleri halen devam etmektedir.
1- Lise öğrencilerine yönelik
grup çalışmaları
2- Haftalık (genele açık) tefsir
dersleri
3- İlköğretim öğrencilerine
dönük çalışmalar
4- Kavram ve kitap
değerlendirmeleri
5- Aylık köy ziyaretleri
6- Sportif ve sosyal aktiviteler
7- Üniversite öğrencilerine
yönelik ders programları
Hasköy Özgür-Der, yerel yönetimler ve kamu
kurumlarıyla son dönemlerde geliştirdiği iyi ilişkiler ile gençlik
çalışmalarına ivme kazandırmıştır. MŞÜ’den kimi öğretim elemanlarının
desteğiyle dokuz yıla yakın İslami bilinç kazandırıcı etkinlikler yapan Has-Der
sonra da Hasköy Özgür-Der, Hasköy İlçe Milli Eğitim ile işbirliği yaparak
okullarda seminer çalışmalarını yürütmüştür. Temsilcilik; il ve ilçe
müftülükleri ile kermes ve cami gençliği çalışmaları yapmış, Muş Özgür- Der’e Muş’un
varoşlarındaki gençlere ulaşabilme imkânı veren “Gençlik Geleceğe Koşuyor”
projesine katkı sunmuştur.
Özgür-Der Muş Temsilciliği
İslami kesimin Türkiye’deki en yaygın insan
hakları örgütü şube ve temsilcilikleriyle Özgür-Der’dir. Kimliğini ve
mücadelesini düzen içi reform ve tadilat talepleriyle sınırlamayan Özgür-Der;
kendisini İslami kimlik ve ilkeler etrafında sürdürülen bir mücadele platformu
olarak tanımlar. Bu sebeple de Kur'ani temelde kapsamlı bir toplumsal değişimi
önceler. Özgür-Der’e göre İslam, müminlere yaşadıkları ortamı ıslah
etme/düzeltme ve ifsada/bozgunculuğa karşı çıkma görevi yüklemiştir. Zulme
karşı çıkmak ve mazlumdan yana tavır almak akidevi bir sorumluluktur.[3]
Özgür-Der’in Genel Başkanı Rıdvan Kaya’nın da
katılımıyla 2014 yılında açılışını gerçekleştiren Muş Özgür-Der, seminer
şeklindeki kurumsal faaliyetlerini önce Muş Şoförler Odasının konferans
salonunda gerçekleştirmiş daha sonra bir dernek mekânı kiralayarak
faaliyetlerine devam etmiştir. Muş Özgür-Der gerek Muş gerekse diğer illerden
konuşmacılar davet ederek Muş ilinin kültürel ortamına tartışılmaz bir katkı
sunmuştur; çünkü 2014-2020 arasında Muş Özgür-Der kadar düzenli seminer ve
paneller düzenleyen -bildiğimiz kadarıyla- başka bir dernek ya da vakıf yoktur.
Muş Özgür-Der; yıllardır devam eden tefsir
sohbeti ve seminerleriyle Muş kültürel hayatına önemli bir katkı sağlamıştır.
Bunun yanında ümmet duyarlılığıyla Türkiye’de ve dünyada olup bitenleri takip
etmiş ve gerekli gördüğünde diğer dernek ve vakıflarla bazen de kendisi basın
açıklamaları ve protestolar gerçekleştirmiştir. Muş Özgür-Der’de üniversite
öğretim elemanları sürükleyici bir rol üstlenmiştir. Bununla birlikte
faaliyetlere öğretmenlerden, memur kesiminden ve esnaftan da destek elde
edilebilmiştir.
Muş Özgür-Der, Muş’un nispeten dezavantajlı
mahallelerinde bulunan öğrenim çağındaki gençleri ıslah çabalarında hedef
olarak seçmiş, onların topluma kazandırılmaları, sportif ve bilimsel
etkinliklere katılmaları, namazlarında devamlı bireyler olmaları konusunda
özverili bir çaba göstermiştir. “Kitap Kahve”
projesinin yazılması, kabulü, uygulanması ve sona erdirilmesinde başarılı bir
ekip çalışması yürüten Temsilcilik; Gençlik ve Spor Bakanlığı desteğiyle 2019 yılında “Kitap Kahve” açarak her türlü cahiliyeye karşı İslami kimlikle var olan,
ümmet ve aile bağları güçlü bir neslin var olması çabası gütmüştür. Nezih
mekânlarda ve bir çok kurumla koordineli bir tarzda kitap kahve faaliyetleri
yürütmüş; okuma grupları, spor faaliyetleri, sohbetler, seminer ve
münazaralarla aktif bir çalışma temposu yakalamıştır.
Kurumlar ıslaha dönük faaliyet yapınca destek
olan Muş Özgür-Der,[4] üniversite öğrencilerine yönelik Muş Alparslan
Üniversitesinde yapılan faaliyetlere, kent merkezindeki yardım çalışmalarına ve
kültürel etkinliklere aktif destek olmuştur.
İslam ümmetinin yeniden özüne dönme çabasına düşünsel ve ameli katkı
sunmaya çalışmıştır. Temsilcilik faaliyetleri üzerinden toplumun her katmanına
mesajımızı iletme çabası gütmüştür. Diğer STK’ların ya da devlet kurumlarının
faaliyetlerinden İslam’a ve Müslmanlara faydası olduğu düşünülen her etkinliğe
gücü oranında yardımcı olma konusunda istekli davranmıştır.
Muş İHH
İHH İnsani Yardım Vakfı; bölge, din, dil, ırk
ve mezhep ayrımı yapmaksızın dünyanın herhangi bir yerinde sıkıntıya düşmüş,
felakete uğramış, zulüm görmüş, aç ve açıkta kalmış; savaş, tabii afet gibi
sebeplerle mağdur olmuş, yaralanmış, sakat kalmış; evsiz, yurtsuz, tüm
insanlara insani yardım ulaştırmak ve bu insanların temel hak ve özgürlüklerinin
ihlal edilmesini önlemek üzere 1992 yılından bu yana çalışmaktadır. Gönüllü
faaliyetlerle başlayan ve 1995 yılında kurumsallaşan bu çalışmalar, kısa sürede
5 kıtada 123 ülkeye yayılmış ve Türkiye’den tüm dünyaya ulaşan bir hayır
köprüsü olmuştur.[5]
Muş İHH; Mayıs 2014’te Hüseyin Polat tarafından
kurulmuştur ve ilk genel kuruldan itibaren (Ekim 2014) başkanlığını Hasan
Konuşuk’un yürütmektedir. Muş İHH, İHH İnsani Yardım Vakfının sivil toplum anlayışı
ve Türkiye geneli teşkilatlanması
doğrultusunda yerelde faaliyet göstermekte, Muş genelinde yetim, muhtaç,
mülteci ailelere insani yardım faaliyetleri gerçekleştirmekte ve Muş halkının dünyanın
mazlum coğrafyalarına duyarlılığını artırmaya çalışmaktadır.
Yetim çocuklar ve ailelerine yönelik sosyal
destek faaliyetleri yapan Muş İHH, ilk, orta ve üniversite düzeyinde öğrenci
kulüpleri ve toplulukları aracılığıyla yeni nesle bir vizyon sağlamayı
hedeflemektedir.[6]
Muş İHH, kentteki sosyo-ekonomik açıdan
dezavantajlı ailelerin refah seviyelerinin yükseltilmesine katkı sağlamaya ve
özellikle gençlerin mazlum coğrafyalara karşı duyarlılığını en üst seviyeye
çıkarmaya çalışmaktadır. Muş İHH toplumun her kesimine hitap eden ve bu
doğrultuda faaliyet gösteren bir sivil toplum kuruluşu olması nedeniyle ildeki
kamu kurum ve kuruluşları ile resmi ilişkilerini sürdürmektedir.
Muş İHH; ıslah faaliyetleri açısından akil
kişilerin büyük şehirlere sürekli göç etmesini, ildeki akil kişilerin kendi
kabuklarına çekilmiş olmalarını, özellikle gençlerin hedefsizliğini, sivil
toplum bilincinden uzak olunmasını ve kitapevlerinin yetersizliğini bir
dezavantaj olarak görmektedir. Bununla birlikte umudunu asla yitirmemekte ve
dezavantajları avantaja dönüştürücü ıslah çabalarını sürdürmektedir.
İlim Yayma Cemiyeti Muş Şubesi
İlim Yayma Cemiyeti (İYC), kurulduğu 11 Ekim
1951 tarihinden itibaren milli ve manevi değerler ışığında hizmetlerini
sürdüren bir hayır kurumudur. 17 Ekim 1951 tarihinde ilim ve irfan sahibi
aydınlık nesillerin yetişebileceği ilk İmam Hatip Okulunu açan, sonraki
yıllarda da Türkiye’ye 100'ü aşkın İmam Hatip Lisesi kazandıran Cemiyet,
topluma faydalı görülen çalışmalar sonucunda Bakanlar Kurulu kararıyla kamu
yararına faaliyet gösteren dernek statüsü kazanmıştır.[7]
Muş’ta İslami çalışmalarda
bulunmak, öğrenci yetiştirmek, yurt faaliyetleri gerçekleştirmek, STK’larla
hayır işlerinde işbirliği gerçekleştirmek gayesi kurulan İlim Yayma Cemiyeti Muş Şubesi, 2014 yılında hizmete
başlamıştır. Şube Başkanı Prof. Dr. Fethi Ahmet Polat
öncülüğünde yapılan faaliyetler, Müslümanların güncel sorunlarına duyarlılık
örneğidir. Islah çabaları, büyük oranda yurt faaliyetleri üzerinden ve fiilen
Cahit Karaalp ve Yusuf Kenan Atılgan tarafından yürütülmüştür. İYC Muş şubesi; itidalin, birlik ve beraberliğin
yanında yer almış ve yer almayı da sürdürmeyi hedeflemiştir.
İmam Hatip ve üniversite öğrencileri ekseninde
çalışan, halka dönük kitap kafeler açarak gençliğe el uzatan, halka dönük
tefsir ve hadis sohbetleri ile halkı aydınlatmaya çalışan bir yapı olarak İYC;
öğrenci, akademisyen, memur, öğretmen, imam, avukat, muhasebeci gibi meslek
erbabınca teşkilatını kurmuş ve halk ile bütünleşme çabası içinde olmuştur.[8]
Muş İYC, kentte kız ve erkeklere ayrı ayrı
hizmet veren iki kitap kahve açmış bulunmaktadır. Her bir kahvede her kesime ve
her yaş seviyesine hitap eden binlerce kitap bulunmakta ve kahveye gelen
öğrencilere ücretsiz hizmet verilmektedir. Kahvede Kamu Personel Seçme Sınavı
(KPSS), Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) öğrencileri başta olmak üzere
ortaokul ve ilkokul öğrencileri de gelmektedir.
Muş İYC, farklı şehirlerden
Muş’a üniversite okumak için gelen öğrencilere yurt hizmeti vermektedir. Ayrıca
Muş Merkezde 4 dönümlük arsa üzerinde 200 kişilik öğrenci yurdu inşaatı
başlamıştır. Muş İYC bünyesinde 3 yıl süreyle devam edecek olan İslami İlimler
Akademisi açılmıştır. Hafta sonları devam eden bu kursa sınavla öğrenci
alınmakta tefsir, hadis, fıkıh, kelam vs. dersler verilmektedir. Bu çalışma,
Muş’a “düşünce adamı” yetiştirmek suretiyle katkı sağlamaktadır.
Muş İYC, yoksul ailelere
yardım etmiş, PKK’nın katlettiği polis ve askerlerin anısına Arakan’da su
kuyuları açmış, Suriyeli mazlumlara yardım tırları gönderilmesine katkı sunmuş,
Muş’ta konferans, seminer, konser ve çalıştaylar düzenlemiş, öğrencilere gezi
programları yapmış, ebru sanatı, bisiklet, resim, güreş, matematik, İngilizce,
tenis, satranç ve daha birçok kurslar düzenlemiş, her Cuma günü halka açık
hadis ve tefsir sohbetleri tertip etmiş,
terörün güçlü olduğu bir dönemde PKK aleyhinde 81 stk ile “Teröre Lanet
Kardeşliğe Davet” yürüyüşünün düzenlenmesinde öncülük yapmış, 15 Temmuz
Darbesine karşı Muş Meydanında icra edilen tüm programları kardeş STK’larla
organize etmiş,[9] Muş’ta birçok faaliyete imza
atan Kardeşlik Platformu’nun[10] kurulmasında öncü görevi
görmüştür.
Islah çalışmalarını devlet
kurumlarından bağımsız yani STK olarak sürdürdüğünü beyan eden Muş İYC, sosyal
projelerde devletten destek aldığını ama bunun dışında herhangi bir devlet
kurumundan yardım almadığını beyan etmiştir. Muş İYC, tüm faaliyetlerini izinli
yapmaya çalışmakta ve devlet kurumlarını çalışmaları hakkında
bilgilendirmektedir. Zaman zaman belediye ve üniversite ile paydaş çalışmalar
yürütmektedir.
Muş İYC’nin kurulmasının
ardından ulusal çapta faaliyet gösteren başka
STK’lar da bir bir açılmaya başlamıştır. Kent merkezinde öğrencilere
dönük ev ve yurt faaliyetleri yürütme açısından en aktif STK olmuştur.
Muş Lale-Der
Muş Lale Eğitim, Kültür, Çevre ve Yardımlaşma
Derneği, Anadolu Platformu’na üyedir. Bu platform; İslam’ın gözettiği temel
maslahatların (din, can, mal, akıl ve nesil emniyeti) ikame edilmesi için
çalışmakta; İslami değerleri temel alan; adalet, özgürlük, hikmet, ibadet, ahlak, istişare, kardeşlik,
ümmet, düşünce, gibi kavram ve olguları
önemsemekte; İslamî değerleri toplumsallaştırmaya çalışmakta, yeryüzünün imarı
ve neslin ıslahı sorumluluğunu kazandırmaya gayret göstermekte İslam’ın esasına
ve insanın fıtratına muhalif her tür siyasi oluşumun dışında ve karşısında
bulunmayı hedeflemektedir.[11]
2012 yılında kurulan Muş Lale-Der,
faaliyetlerini İrfan Ay yönetiminde sürdürmektedir. Anadolu Platformu’nun
çalışma hedeflerini ve yöntemlerini benimsemiş ve bunu Muş şartlarında
uygulamaya çalışmıştır. Dernek, misyonunu şu ifadelerle belirlemiştir: Üretip geliştireceğimiz modelle ürün ve projelerle ve
en önemlisi yetişmiş insan gücümüzle insanımızın tarihiyle, değerleriyle ve
evrensel insani duyarlılıklarla yeniden
buluşturulması ve dinimizden, tarihimizden, kültürümüzden ve insan
zenginliğimizden kaynaklanan potansiyelimizin ortaya çıkarılması çabalarına
katkı sağlamak; dinimizin ve kültürümüzün güzel gördüğü temel ahlaki özellikleri
taşıyan insanlarla; açıklık, verimlilik, üretkenlik niteliklerine sahip
kurumlarla; erdemli, ahlaklı, dayanışmacı bir toplum üzerinden; huzurlu,
güvenli, yaşanabilir bir dünyanın imar ve inşasına çalışan bir dernek olmaktır.[12]
Muş Lale-Der
öğrenci, esnaf, memur, kadın ve çocuklar başta olmak üzere hemen her alandaki
insana ulaşmak için gayret göstermeyi önemsemekte ve çalışmalarını buna göre
yürütmektedir. Anadolu Öğrenci Birliği çatısı altında ortaöğretim ve üniversite
öğrencileriyle çeşitli faaliyetler yürütmektedir. Sohbet halkaları, seminerler,
piknikler, gezi ve kamplar, yapılan rutin çalışmalar içinde yer almaktadır.
Evde Karakter Eğitimi (EKE) programıyla 6-12 yaş arasındaki çocuklara haftalık
dersler verilmektedir. Adab-ı muaşeret, temizlik ve temel insani ilişkilerin
etkinlik odaklı olarak kazandırıldığı bu programlar, dönüşümlü olarak katılan
çocukların evlerinde ve bir eğitici eşliğinde gerçekleştirilmektedir.
Memur ve
esnafların katıldığı ders halkaları düzenli olarak yapılmaktadır. Anadolu
Platformu’nun hazırladığı eğitim programlarının takip edildiği ders halkaları
hem kültürel hem de sosyal anlamda gelişmeyi sağlamaktadır. Sohbette
katılımcıların da görüşlerini ifade etme ve soru sormalarına fırsat
verilmektedir.
Derneğin
İyilik-Der komisyonu, her yıl yüzlerce aileye ayni ve nakdi yardım yapmaktadır.
Ayrıca ihtiyaç sahibi olduğunu teyit ettikleri ailelerden bir kısmına düzenli katkı
sunulmaktadır. “Umut Dolu Bir Yaşam İçin Elele” projesini gerçekleştirip
sonuçlandıran Lale-Der, ek olarak Kitap-Kahve projesini yürütmeye devam
etmektedir. Farklı sınıflardaki öğrencilerin ve her kesimden kadın ve erkek
ilgi göstermiştir.
Muş
Lale-Der, Muş halkına karşı insani ve İslami sorumlulukları olduğu bilinciyle
hareket edip şahit olmanın yüklediği sorumluluğun ancak birlikte olmakla ifa
edilebileceğini düşünmektedir. Kararlarını istişare ile almaya özen gösteren ve
üyelerinin gönüllü iştirakini sağlamaya önem veren Dernek, faaliyetleri ilkeli
ve özgün bir duruş sergileyerek yerine getirmeye gayret etmektedir.
Ensar Vakfı Muş Şubesi
Türkiye insanının manevî dinamiklerini
zenginleştirmek, ilmi, fikri ve ahlaki yönden gelişmesine katkıda bulunmak
amacıyla 1979 yılında kurulmuş ve kurulduğu günden bu güne dek bu amaca
ulaşabilmek için çeşitli alanlarda faaliyet göstermiştir olan Ensar Vakfı,
Türkiye genelinde onlarca şubesi ile hizmet vermektedir. Son yıllarda ise daha
kaliteli ve verimli hizmet sunabilmek için bir alanda uzmanlaşma yolunu tercih
etmiş, "din ve ahlak eğitimi" ile "değerler eğitimi" konusunu
ulusal ve uluslararası düzeyde kendine amaç edinmiştir.[13]
2015 yılında kurulan Ensar Vakfı Muş Şubesi,
faaliyetlerini Şehmus Yentür yönetiminde sürdürmektedir. Ensar Vakfı,
tarafından kentte diğer STK’ları bir araya getirerek
yapılması gerekenler konusunda istişarelerde bulunmuş ve kendisine bir yol
haritası belirlemeye çalışmıştır. Ensar Vakfı ve Milli Eğitim Bakanlığının
ortak yaptığı protokol çerçevesinde Muş şubesi; Muş Anadolu İmam Hatip Lisesi,
Muş Davut Karaçam Anadolu Kız İmam Hatip Lisesi, Muş Fen Lisesi, Muş Hasköy
Said Nursi Ortaokulu bu okullarda yer alan ihtiyaç sahibi öğrencilerin eğitim
öğretim faaliyetlerine destek olmuş ve öğrencilerin kitap, kırtasiye ve
burs taleplerine cevap oluşturmaya
çalışmıştır.[14]
Ensar Muş Şubesi, kentte organize edilen İslami
duyarlılık konulu etkinlik ve basın açıklamalarına, sabah namazı programlarına
destek vermiştir. “Namazla Diriliş”adı altında düzenlenen konferanslarda,
Ramazan Kayan, Osman Gülaçar, Ahmet Bulut, Abdullah Yıldız gibi isimleri davet
etmiş ve Müslüman bilincinin sağlamlaşmasına katkı sunmaya çalışmıştır.
Ensar Vakfı Muş Şubesi, Ramazan ayı içerisinde iftar
proğramları düzenlenmiş olup ihtiyaç sahibi ailelere erzak ve gıda kolisi
yardımında bulunmuş bu faaliyetlerini 2020 yılı içerisinde de covid-19
sürecinde de devam ettirmiştir.
Sonuç
Muş’taki ıslah
faaliyeti yürüten STK’larda üniversite öğretim elemanlarının belirgin bir
varlığı söz konusudur. Bu STK’lar öğrenci faaliyetleri yürütmekte, gelecek
nesilleri yetiştirme çabası gütmektedir. Söz konusu çabalar, ihtiyaç
sahiplerine yardım faaliyetlerini de kapsamaktadır. Islah faaliyetlerinin
önemli bir unsuru da İslami değerleri gündeme getirmek, kavratmak ve yaşatmak
amacıyla yapılan seminer, konferans, sohbet vb. etkinliklerdir. İnsan
haklarına, ülke sorunlarına duyarlılık gayet iyi düzeydedir. Yapılan basın
açıklamaları, zulüm karşıtı gösteriler, 15 Temmuz işgal girişimine direniş vs.
bu duyarlılığın somut görünümleridir.
Türkiye’de yasa
düzeyinde olmasa da fiilen rejimde Müslümanlar açısından müspet görülebilecek
değişiklikler, İslami ıslah çabalarını olumlu etkilemiş, marufu yaygınlaştırma
bağlamında İslami duyarlılık sahibi STK’lar, devletin proje desteklerinden
faydalanmaya başlamıştır. Muş’taki
STK’lar devlet kurumlarıyla ıslah konulu ortak alanlar bulmakta ve bu
alanları değerlendirmektedir. Bu sayede iyilik faaliyetlerinde “gereksiz
tekrarlar”dan kaçınmak mümkün hale gelmektedir.
Muş’taki STK’ların
İslami ıslah çabaları; tefsir, hadis, fıkıh, kelam gibi temel İslam bilimleri
konusunda bu ilimlere ilgi duyan ilahiyat öğrencilerini desteklemeyi de
içermektedir. Bu, çalışma, kentin kültürel hayatında önemli bir yeri olan MŞÜ’ye
değerli bir STK katkısıdır. Bu STK’ların “Kitap Kahveleri” hem kentin
entelektüel ortamına göreli bir katkı sağlamakta hem de yeni nesli nezih bir
ortamda okumaya teşvik etmektedir.
Kaynakça
Anadolu Platformu. “İlkelerimiz”. 28
Ekim 2017. Erişim 29 Haziran 2020.
https://www.anadoluplatformu.org.tr/anadolu-platformu-yeni/
Aytepe,
Mahsum. “Muş Lale-Der’in Muş’taki Islah Çabaları”.
Eker,
Erdal. “Muş Özgür-Der’in Muş’taki Islah Çabaları”. (05.06.2020).
Ensar
Vakfı Genel Merkez. “Hakkımızda”. 23 Haziran 2020. Erişim 23 Haziran 2020.
https://ensar.org/ensar-vakfi_W26.html
Güler,
Ahmet. “Ensar Vakfı Muş Şubesi’nin Muş’taki Islah Çabaları”.
İHH.
“Hakkımızda”. 23 Haziran 2020. Erişim 23 Haziran 2020.
https://www.ihh.org.tr/hakkimizda
İlim
Yayma Cemiyeti Genel Merkezi. “Hakkımızda”. 23 Haziran 2020. Erişim 23 Haziran
2020. https://iyc.org.tr/tarihce
Karaalp,
Cahit. “İlim Yayma Cemiyeti Muş Şubesi’nin Muş’taki Islah Çabaları”.
Kartal,
Çelebi. “Has-Der ve Hasköy Özgür-Der’in Muş’taki Islah Çabaları”. (09.06.2020).
Konuşuk,
Hasan. “Muş İHH’nın Muş’taki Islah Çabaları”.
Özgür-Der.
“Özgür-Der Nedir?” Erişim 29 Haziran 2020.
http://www.ozgurder.org/news_print.php?id=542
Vikipedi.
“Özgür Düşünce ve Eğitim Hakları Derneği”. Vikipedi. 02 Mayıs 2020.
Erişim 23 Haziran 2020. https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C3%96zg%C3%BCr_D%C3%BC%C5%9F%C3%BCnce_ve_E%C4%9Fitim_Haklar%C4%B1_Derne%C4%9Fi&oldid=22313457
Yazının künyesi: Kayacan,
Murat, “Muş’taki Sivil Toplum Kuruluşlarının İslami Islahat Çabaları: 2011-2020
Dönemi”, Haksöz Dergisi, S. 355, Ekim 2020.
[1] Özgür Düşünce ve Eğitim
Hakları Derneği, kısaca Özgür-Der, 28 Şubat sürecinde gerçekleşen tasfiyelere
karşı kuruldu. 1999 yılından bu yana İstanbul merkezli olarak, insan hakları ve
özgürlükler alanında faaliyet göstermekte olan Özgür-Der, aynı adla anılan siyasal-toplumsal
bir İslami harekettir. Vikipedi, “Özgür
Düşünce ve Eğitim Hakları Derneği”, Vikipedi (02 Mayıs 2020).
[2] Görüşme, Çelebi Kartal,
“Has-Der ve Hasköy Özgür-Der’in Muş’taki Islah Çabaları”. (09.06.2020).
[3] Özgür-Der, “Özgür-Der
Nedir?” (Erişim 29 Haziran 2020).
[4] Görüşme, Erdal Eker, “Muş
Özgür-Der’in Muş’taki Islah Çabaları”. (05.06.2020).
[5] İHH, “Hakkımızda” (23
Haziran 2020).
[6] Görüşme, Hasan Konuşuk, “Muş
İHH’nın Muş’taki Islah Çabaları”. (08.06.2020).
[7] İlim Yayma Cemiyeti
Genel Merkezi, “Hakkımızda” (23 Haziran 2020).
[8] Görüşme, Cahit Karaalp, “İlim
Yayma Cemiyeti Muş Şubesi’nin Muş’taki Islah Çabaları”. (02.06.2020).
[9][9] 15 Temmuz direnişinin İslami bir çizgide yürütülmesi
açısından Muş Özgür-Der Temsilcisiliği ve İlim Yayma Cemiyeti Muş Şubesi’nin
büyük emeği geçmiştir.
[10] Bu platformun kurulmasında MŞÜ Rektörü Prof. Dr.
Fethi Ahmet Polat’ın rolü büyüktür. Muş Kardeşlik Platformu, kentteki STK’larda
bir heyecan oluşturmuş ve birtakım ıslah faaliyetlerine imza atılmışsa da o
heyecan seviyesi süreç içinde zayıflamıştır.
[11] Anadolu Platformu,
“İlkelerimiz” (28 Ekim 2017).
[12] Görüşme, Mahsum Aytepe, “Muş
Lale-Der’in Muş’taki Islah Çabaları”. (26.6.2020).
[13] Ensar Vakfı Genel
Merkez, “Hakkımızda” (23 Haziran 2020).
[14] Görüşme, Ahmet Güler, “Ensar
Vakfı Muş Şubesi’nin Muş’taki Islah Çabaları”. (11.06.2020).