Bahîra olayı gerçek mi efsane mi?
Annemarie Schimmel (1922-2003) adlı dinler tarihçisi Muhammed
O’nun Peygamberidir adlı eserinde Hz. Muhammed (s)’in omuzları arasında
mevcut “peygamberlik mührü”nü 12 yaşındayken Suriye’ye yaptığı bir yolculuk
sırasında gören keşiş Bahîra’nın, onun peygamber olacağı müjdesini verdiğini
ileri sürmekte ama bu olayın vakiliğini sorgulamamaktadır.[1] Özetle
verecek olursak söz konusu olay Tirmizi adlı hadis kitabında özetle şöyle
geçmektedir:
Ebu Talip ‘Kureyş büyüklerinden bir grupla Şam'a
giderken Muhammed (s)’i de götürür. Yolda bir manastır civarında mola verirler bir
rahip onlara yaklaşır, Muhammed'i
elinden tutar ve ‘Bu âlemlerin efendisidir!’ der. Gerekçe olarak da onun
özelliklerinin onlara indirilen kitapta bulunduğunu ona secde etmedik ne taş,
ne ağaç kaldığını ve o şeylerin ancak bir peygambere secde edeceğini ayrıca Muhammed
(s)’in vücudunda peygamberlik mührü bulunduğunu söyler ve ayrılır. O sırada
Muhammed (s)’in üzerine bir bulut gelir ve ağacın gölgesi de ona meyleder.
Rahip Mekke’den gelenlere onu Rum diyarına götürmemeleri ricasında bulunur. Çünkü
onu orada öldürebilirler. O sırada manastıra yedi Rum yaklaşır. Onlar da
Araplar arasından çıkacak bir peygamberin memleketlerine doğru geldiğinin
kendilerine haber verildiğini söylerler. Rahibin Muhammed (s) işaret etmesiyle
ona biat eder ve onun gerçek peygamber olduğunu kabul ederler. Rahibin ısrarlı
talebi doğrultusunda Ebu Talip onu içlerinde, Hz. Ebu Bekir'in
gönderdiği, Bilâl'in de bulunduğu bir grup kimse ile geri gönderir."
(Tirmizi, Menâkıb 5).
Peki bu olay gerçekten vuku bulmuş olabilir mi?
Hz. Muhammed’i Doğru Anlamak adlı eser –haklı olarak-
bu olaya dair bazı soru işaretlerini zihinlerde uyandırmaktadır: Hz. Peygamber
(s) bu yolculuk sırasında karşılaştığı olaylardan ve rahipten ölünceye kadar niçin
söz etmemiştir? Taşların ve ağaçların Hz. Muhammed (s)’i selamlayıp ona secde
ettiğini, bulutun onu gölgelendirdiğini bu insanlar görmediği halde Rahip nasıl
görmüştür? Rahip, Hz. Peygamber (s)’in tanınıp kendisine zarar verilmesinden
korkarak geri gönderilmesini sağlıyor ama buna rağmen daha sonra niçin Hz.
Peygamber (s) Hz. Hatice adına Şam’a ticaret kervanın başında gidiyor?
Bu kadar olağanüstü halleri yaşayan ve bilgi sahibi olan Hz. Peygamber (s)
Hira’da ilk vahye muhatap olduğunda neden şok oluyor? Önceden bu halleri
yaşayıp bazı bilgilere sahip birisi olarak bunu soğukkanlılıkla karşılaması
gerekmez miydi? Bütün bunlar olduysa Hz. Peygamber (s)’in mesajı tepki gördüğünde
neden bunu bilenlerden biri çıkıp olayı hatırlatmamış ve insanlara inanmaları
gerektiğini söylememiştir? Hz. Muhammed (s) o olay esnasında 13 yaşındayken ondan
iki yaş küçük Ebu Bekir’in ona korumalık sorumluluğunu üstlendiği düşünülebilir
mi? “Kendisine kitap verileceğini ummayan” (Kasas, 28: 86) ve “kitap
bilgisinden uzak” (Şura, 42: 52) Peygamber böyle bir olayı yaşamış olsaydı, en
azından peygamber olacağı beklentisine girmez miydi? Yine eserden öğreniyoruz
ki, Fıkhu’s-Sire yazarı Muhammed Gazali’ye göre Rahip Bahîra
olayı Buda’nın ve Hz. İsa’nın düşmanları tarafından arandığını
anlatan olaylara benzerlik taşımaktadır.[2]
Hz. Muhammed’in Hayatı ve İslam Daveti adlı eserde
belirtildiğine göre bu olaya dair rivayet mürseldir ve bu nedenle dinde
delil olmadığı gibi, tarih açısından da itimada şayan değildir.[3]
Gottheil’e göre, İslâm’ı Bahîra’nın telkinleri
olduğunu ileri süren bir kısım Hıristiyanların bu olayı uydurmuş olma
ihtimali söz konusudur ve onun bu iddiası “Bu olay efsane mi gerçek mi?” diye düşünenler
için yabana atılacak gibi de değildir.[4]
***
Taziye
Konya’nın mümtaz ve ihlaslı esnaflarından (aynı zamanda Heda-Der’in
kurucu yönetim kurulu üyesi olan) Nuh SEL Beyin annesinin vefat ettiğini
öğrenmiş bulunmaktayım. Nuh SEL Beyin vefat eden validesine rahmet kendisine ve
yakınlarına da metanet ve sabır diliyorum.
18 Şubat 2010 (Memleket Gazetesi)
[1] Schimmel, Annemarie, Muhammed O’nun Peygamberidir,
(çev: Okşan Aytolu), Profil Yay., 3 bs., İst., 2008.
[2] Sarmış,
İbrahim, Hz. Muhammed’i Doğru Anlamak, 2 C., 3. bs., Ekin Yay., İst.,
2007, I, 56-58.
[3] Vatandaş,
Celaleddin, Hz. Muhammed’in Hayatı ve İslam Daveti, 2 C., 5. bs., Pınar
Yay., İst., 2009, I, 33.
[4] Fayda,
Mustafa, “Bahîra”, TDV Yay., İst., 1991, IV, 486.